Burak Kara/Getty Images
Paus Leo's handreiking naar afgedwaalde kerken
Paus Leo xiv deed een historische concessie toen hij op 28 november orthodoxe, oosters-orthodoxe en protestantse leiders ontmoette in Iznik, Turkije.
- De bijeenkomst herdacht de 1700e verjaardag van het Eerste Oecumenische Concilie, de gedenkwaardige bijeenkomst in 325 na Christus die de betrokkenheid van de overheid bij de christelijke leer vastlegde en de westerse wereld voor altijd veranderde.
In een historisch moment werd de Geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel door de leiders van 27 kerken in het Engels gereciteerd. Ze bevatten niet de "Filioque-clausule" die in 1014 door de Rooms-Katholieke Kerk werd toegevoegd. Deze ogenschijnlijk kleine taalkundige wijziging kan het begin inluiden van een grote religieuze revolutie.
- Er waren twee concilies voor nodig - het Eerste Concilie van Nicea (325 na Chr.) en het Eerste Concilie van Constantinopel (381 na Chr.) - voordat de rooms-katholieke en oosters-orthodoxe kerken het erover eens werden dat zij geloofden "in de Heilige Geest, de Heer, de Levensgever, die van de Vader uitgaat; die samen met de Vader en de Zoon wordt aanbeden en verheerlijkt; die gesproken heeft door de profeten. In één heilige, katholieke en apostolische kerk."
- Toch voegde paus Benedictus viii eeuwen later de Filioque-clausule toe aan de geloofsbelijdenis, een Latijnse zinsnede die "en de Zoon" betekent. Deze toevoeging was bedoeld om het rooms-katholieke geloof te benadrukken dat de Heilige Geest vanuit zowel de Vader als de Zoon komt, in plaats van vanuit de Vader alleen.
- De Oosters-Orthodoxen verwierpen deze toevoeging, en het was een belangrijke factor in het Groot Schisma van 1054.
Het feit dat de huidige leider van de katholieke kerk bereid is om de geloofsbelijdenis zonder deze clausule te reciteren, is een belangrijk gebaar van toenadering naar de oosters-orthodoxe kerken.
- In een brief die vlak voor zijn bezoek aan Turkije werd gepubliceerd, schreef Paus Leo: "Echt, wat ons verbindt is veel groter dan wat ons verdeelt!" Het lijkt erop dat hij zich niet wil richten op de "Filioque-clausule", maar eerder op de originele Geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel.
- Toen Leo in Turkije was, waarschuwde hij voor de heropleving van oude ketterijen en zei: "Er is een nieuw arianisme" in de huidige cultuur waarbij mensen Jezus alleen op een menselijk niveau bewonderen. Ook zette hij extra kracht bij de oproep van het Vaticaan tot een tweestatenoplossing in Israël.
De paus weet dat de katholieke kerk geen belangrijke politieke speler kan zijn zolang ze verdeeld blijft, dus verdoezelt hij doctrinaire verschillen, zoals de "Filioque-clausule", om katholieken, orthodoxen en protestanten samen te brengen onder het algemene gezag van Rome.
Een profetie in Jesaja 47 spreekt over een "dochter van Babel" die zegt: "Ik ben het, en niemand anders dan ik, ik zal niet als weduwe neerzitten of verlies van kinderen kennen" (vers 8). Zoals wijlen Herbert W. Armstrong schreef, beschrijft deze passage een kerk die protesterende dochterkerken heeft. Deze kerk wil die dochterkerken weer onder haar gezag brengen. Om dit te doen, blaast de kerk haar ongeoorloofde relatie met de keizer van een hersteld Romeins Rijk nieuw leven in.
Uiteindelijk zal de paus niet in staat zijn om katholieken, orthodoxen en protestanten te verenigen totdat hij een nieuwe keizer Constantijn vindt die zijn beslissingen kan afdwingen. Maar ondertussen zet hij zich in om alle trinitariërs samen te brengen in een politiek machtige kerk die de "oude ketterijen" kan uitroeien.